Thực phẩm tươi sống là những loại thực phẩm chưa qua chế biến hoặc chỉ mới qua sơ chế, giữ được hương vị và dinh dưỡng tự nhiên. Vậy làm sao để lựa chọn và sử dụng thực phẩm tươi sống một cách an toàn và bổ dưỡng?
Thực phẩm tươi sống là gì?
Định nghĩa thực phẩm tươi sống
Theo quy định của Luật An toàn thực phẩm Việt Nam1, thực phẩm tươi sống là thực phẩm chưa qua chế biến bao gồm thịt, trứng, cá, thủy hải sản, rau, củ, quả tươi và các thực phẩm khác chưa qua chế biến. Thực phẩm tươi sống trong chế biến được hiểu là thực phẩm chưa qua xử lý (chưa được sấy khô, hun khói, ướp muối, đông lạnh, đóng hộp, ngâm, ủ, làm chua, lên men hoặc bảo quản) hoặc chỉ mới qua sơ chế. Trong ẩm thực, thực phẩm tươi sống là chưa được nấu chín hoặc chế biến.
Các loại thực phẩm tươi sống phổ biến
Các loại thực phẩm tươi sống phổ biến có thể kể đến như:
- Thịt gia súc, gia cầm: Thịt bò, heo, gà, vịt, ngan… vừa mới giết mổ và làm sạch.
- Cá và các sản phẩm thủy sản: Cá biển, cá nước ngọt, tôm, cua, ghẹ, ốc… vừa mới đánh bắt hoặc thu hoạch và cấp đông.
- Trứng: Trứng gà, trứng vịt… vừa mới thu hoạch từ các trang trại.
- Rau củ quả: Rau xanh, rau mầm, cà rốt, khoai tây… vừa mới thu hoạch từ các vườn trồng.
- Sữa và các sản phẩm từ sữa: Sữa tươi nguyên chất hoặc đã tiệt trùng; phô mai tươi; kem chua…
Lợi ích của thực phẩm tươi sống
Giữ được hương vị và dinh dưỡng tự nhiên
Thực phẩm tươi sống thông thường có hương vị và mùi thơm tự nhiên hơn các loại thực phẩm đã qua chế biến. Nấu chín thực phẩm có thể làm gia tăng hương vị nhưng cũng làm thay đổi hàm lượng dinh dưỡng của chúng. Trong khi đó, thực phẩm tươi sống có nhiều dinh dưỡng hơn các loại thực phẩm nấu chín vì các enzyme, cùng với một số chất dinh dưỡng sẽ bị phá hủy trong quá trình nấu nướng.
Hỗ trợ tiêu hóa và bài tiết
Thực phẩm tươi sống có chứa các enzyme giúp phân hủy thức ăn trong đường tiêu hóa, phục vụ cho cơ chế tiêu hóa và bài tiết. Nấu ăn có thể phá hủy enzyme trong thực phẩm. Enzym nhạy cảm với nhiệt độ và mất đi một cách dễ dàng khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Ngoài ra, cơ thể chỉ mất 30–40 phút để tiêu hóa trái cây, rau quả tươi trong khi mất từ 2 đến 4 giờ đối với thực phẩm đã qua chế biến.
Nguy cơ của thực phẩm tươi sống
Nhiễm khuẩn và gây bệnh
Việc sử dụng thực phẩm tươi sống hoàn toàn là rất khó khăn vì không lúc nào cũng có sẵn đồ tươi. Một số thực phẩm chứa vi khuẩn nguy hiểm và vi sinh vật mà chỉ loại bỏ bằng cách nấu ăn. Rau bina, rau diếp, cà chua và rau cải mầm là một số trong các loại rau quả thường xuyên nhất bị ô nhiễm bởi vi khuẩn. Thịt, cá, trứng sống và sữa thường chứa vi khuẩn có thể gây bệnh. E.coli, Salmonella, Listeria và Campylobacter là một số vi khuẩn phổ biến nhất mà có thể được tìm thấy trong thực phẩm tươi sống. Hầu hết các vi khuẩn không thể tồn tại ở nhiệt độ trên 140 °F (60 °C).
Bảo quản khó khăn và mau hỏng
Thực phẩm tươi sống có đặc điểm là dễ bị hư hỏng nếu không được bảo quản đúng cách. Thực phẩm tươi sống có thể bị héo, úa, rũ lá, mốc, ôi thiu hoặc phân hủy do các yếu tố như nhiệt độ, ánh sáng, không khí, độ ẩm… Do đó, việc bảo quản thực phẩm tươi sống đòi hỏi sự chú ý và cẩn thận cao.
Cách lựa chọn và sử dụng thực phẩm tươi sống an toàn
Lựa chọn thực phẩm tươi sống
- Chọn những loại thực phẩm tươi sống có nguồn gốc rõ ràng, có tem nhãn mác, giấy tờ kiểm dịch hoặc chứng nhận an toàn.
- Chọn những loại thực phẩm tươi sống có màu sắc tự nhiên, không có dấu hiệu bị héo, úa, mốc hoặc có mùi lạ.
- Chọn những loại thực phẩm tươi sống được bày bán trong điều kiện sạch sẽ, thoáng mát, không tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng hoặc không khí ô nhiễm.
- Chọn những loại thực phẩm tươi sống được giữ lạnh hoặc cấp đông để giảm thiểu sự phát triển của vi khuẩn.
Sử dụng thực phẩm tươi sống
- Rửa sạch thực phẩm tươi sống trước khi sử dụng bằng nước sạch hoặc nước muối loãng. Có thể dùng chất tẩy rửa sinh học hoặc giấm để khử trùng thêm.
- Cắt bỏ những phần bị hư hỏng, thối rữa hoặc có màu lạ của thực phẩm tươi sống.
- Nấu chín kỹ thực phẩm tươi sống, đặc biệt là thịt, cá, trứng và sữa để tiêu diệt vi khuẩn và vi sinh vật có hại.
- Không để thực phẩm tươi sống tiếp xúc với các loại thực phẩm khác, đặc biệt là thực phẩm đã nấu chín hoặc chế biến để tránh chéo nhiễm.
- Sử dụng ngay sau khi mở bao bì hoặc cắt mở thực phẩm tươi sống. Nếu không sử dụng hết, có thể bảo quản trong tủ lạnh hoặc đông lạnh.
Thực phẩm tươi sống là một nguồn cung cấp dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể. Tuy nhiên, việc lựa chọn và sử dụng thực phẩm tươi sống cũng cần phải cẩn thận và khoa học để đảm bảo an toàn và bổ dưỡng. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về thực phẩm tươi sống. Cảm ơn bạn đã đọc và chúc bạn sức khỏe!
Link bài viết liên quan:
